پوششي براي زيبايي و حفاظت

خواص رنگ

- رنگ با سایر مواد موجود تفاوت دارد، زیرا براي استفاده و بکارگیری این مواد نیاز به علم و تجربه کافی میباشد.

- رنگ را می‌‌توان به عنوان یک پوشش تزیینی وحفاظتی و براي عمر بیش‌تر از لحاظ بهره‌وری اقتصادی بر روی یک قطعه تعریف کرد.

- رنگ اولين نكته در محصول است كه توجه شما را به خود جلب مي كند.

- رنگ از مواردي است كه در مورد آن نظريات و بحث‌هاي گوناگوني انجام مي شود.

- رنگ از معيارهايي است كه به كيفيت و نحوه تعمير آن توجه فراواني مي شود.

- مشتريان در حال حاظر بيش‌تر بر اساس چيزهايي كه مشاهده مي كنند خريد مي‌نمايند.

با توجه به موارد فوق تعميرات و پاشش رنگ بدنه خودرو داراي اهميت خاصي هم براي نقاش و هم براي مشتري ميباشد. در نتیجه تعمير و پاشش رنگ بدنه بايد يك تعمير و پاشش بدون نقص و كامل باشد.

تاكنون حدود 30هزار فام رنگي روي خوروهاي دنيا مورد استفاده قرار گرفته است. شش هزار فام رنگي در حال حاضر روي خودروهاي در حال توليد مورد استفاده قرار مي گيرند و هر سال 500 با 1000 رنگ جديد وارد بازار رنگ مي شوند. هر شيد رنگي به مدت دو تا شش سال روي خودرو مورد استفاده قرار ميگيرد. ميانگين زمان بين توليد يك رنگ براي اولين بار و توليدي شدن آن پنج سال است.

ويژگي‌هاي رنگ باکیفیت

كيفيت رنگ به عوامل مختلفي بستگي دارد، اما يك رنگ خوب و باكيفيت، ويژگي‌هايي دارد كه توسط نقاش به راحتي قابل تشخيص است، از جمله:

1. چسبندگی رنگ روی قطعه

2. اعمال (پاشش) راحت

3. بی عیب بودن سطح بعد از پاشش از نظر مواد

4. ماندگاری کیفیت در مدت طولانی بعد از پاشش

5. خشک شدن به‌موقع بعد از پاشش

6. ته‌نشین نشدن هنگام کاربرد و...

قواعد رنگ‌آمیزی خوب

براي اين كه نتيجه كار رنگ‌آميزي مطلوب و استاندارد باشد، آماده سازی صحیح سطح کار، انتخاب یک سیستم رنگ‌آميزي مناسب، استفاده صحیح رنگ توسط ابزار مناسب، رعایت زمان و دمای خشک شدن رنگ و نهايتا مراقبت از رنگ و قطعه در برابر تماس با آب و بخار آب و چربی و ديگر عوامل بيروني از نكاتي هستند كه باعث كيفيت كار مي‌شوند. آماده‌سازی سطح کار از جمله مواردي محسوب می‌شود که در کیفیت و دوام رنگ نقش بسزایی دارد؛ با توجه به این امر مهم، در آماده سازی سطح كار پيش از رنگ‌آميزي باید دقت شود.

اجزای سازنده رنگ

اجزای تشکیل‌دهنده رنگ در چهار عنوان خلاصه می‌شود: رنگ‌دانه ها، محمل‌ها (رزین)، حلال‌ها و افزودنی‌ها.

1. رنگ‌دانه ها: ذراتی جامد با شکلی یکسان و اندازه تعریف‌شده هستند که در محمل حل نمی‌شوند. رنگ‌دانه ها كه با وجود ساختار بلوري‌مانند خود ايجاد فام‌هاي مختلفي در ساختار رنگ مي كنند، علاوه بر تامين زيبايي و براقيت رنگ، پوشش را در برابر امواج ماورای بنفش خورشيد محافظت مي کنند.

2. محمل ها (رزین): قسمتی از رنگ است که باعث پیوستگی لایه و چسبندگی رنگ به سطح کار می‌شود.

پايه اصلي پوشش‌هاي آلي را رزين تشكيل مي دهد. رزين ماده آلي است كه اندازه مولكولي بزرگي دارد و به واسطه اين خاصيت مي تواند سطح را پوشش داده و آن را از محيط اطراف خود جدا کند.

3. حلال‌ها: مایعاتی زودتبخیر (فرار) با ویسکوزیته (گران‌روي)کم هستند که جهت بهبود کاربرد رنگ به کار می‌روند. حلال نه تنها رزين را در خود حل مي كند بلكه باعث ايجاد گران‌روي يا غلظت دلخواه بر اساس نياز ما مي شود. پس از آن‌كه رنگ بر روي سطح اعمال شد. حلال آن تبخير شده و باعث خشك شدن رزين در روي سطح مي شود.

4.افزودنی‌ها: اجزایی هستند که برای اصلاح خواص محمل یا رنگ‌دانه یا هر دوی آن‌ها وارد فرمول می‌شود. علاوه بر موادي كه ذكر شد، ممكن است براي ساخت، تثبيت، سهولت استفاده، مرغوبيت و نمود بهتر رنگ، موادي ديگر به فرمولاسيون رنگ اضافه کنند. از مهم‌ترين اين مواد مي توان خشك‌كننده‌ها، مواد مرطوب‌كننده، مواد هم‌سطح‌كننده و مواد ضدخوردگي را نام برد.

انواع مواد افزودنی

علاوه بر موادي كه خود رنگ را تشكيل مي‌دهند، موادي هم هستند كه با اهداف و مقاصد مختلف به اين ماده اضافه مي‌شوند، از جمله مواد خشک کن، مواد ضد یخ، مواد جاذب نور فرابنفش، مواد کندکننده آتش سوزی، مواد خوش‌بو کننده و بوزدا، مواد مقاوم کنندۀ فیلم يا لايه رنگ در مقابل رطوبت، موادی که باعث نقش چکشی رنگ‌های چکشی می شود، مواد مات کننده، مواد نرم کننده، مواد ضد پوسته،‌ مواد تعدیل‌کننده گرانروی، مواد ضد رسوب، مواد پخش کننده، موادی که کمک به هم‌ترازی سطح فیلم می کند، مواد بازدارنده خوردگی، مواد ضد کپک یا باکتری و در نهايت‌ مواد ضد خزه یا ضد جلبک، مواد ضد کف و کف‌زدا.

رعایت ایمنی در اجزاء رنگ

اغلب افرادی که بارنگ سروکار دارند اطلاعاتی در زمینه آسیب‌هایی که ممکن است مواد به فرد وارد کند ندارند، یا اگر اطلاع دارند، موارد ایمنی را رعایت نمی کنند که جا دارد توضیحات مختصری در این مورد داده شود (در پايان موارد ايمني و بهداشت آورده شده است).

رنگ‌دانه ها

رنگ‌دانه ها ممکن است شامل فلزات سنگین مانند سرب و کروم و.... باشد که آسيب‌هاي آن عبارتند از:

- سرب: روی سیستم عصبی، سیستم گردش خون، کلیه ها و سیستم تناسلی تاثیر منفی دارد.

 - كروم: روی مجرای تنفسی، لوله گوارشی، زخم های پوستی و سوراخ شدن دیافراگم تاثیر مي‌گذارد.

حلال‌ها

حلال‌های آلی ممکن است شامل متیل بنزن یا دی‌متیل بنزن باشد که اثر منفی آن بر موارد زیر است.

- حلال‌های آلی: روی مرکز عصبی، پوست و کبد تاثیر منفی دارد.

- رزین: ممکن است یک ماده مصنوعی باشد و اثر منفی آن در موارد زیر است.

-رزین مصنوعی: حساسیت مجرای تنفسی و حساسیت های پوستی ایجاد میکند.

- هاردنرها يا سفت‌كننده‌های 2k حاوی ایزوسیانات هستند که بر اعضای زیر اثر دارد. 
- ایزوسیانات: سوزش پوست، غشای مخاطی و مسدودشدن مجرای تنفسی و تنگی نفس را در پی دارد. با توجه به گوشه‌ای از موارد ذکرشده جهت حفظ سلامتی خود از ابزار و لوازم ایمنی استفاده کنید.

ایمنی و بهداشت

مباحث ایمنی و بهداشت در حوزه رنگ، به طور كلي به دو دسته تقسیم می‌شود: رعایت ایمنی و بهداشت شخصی، و رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار.

- ایمنی در کار یعنی رعایت و اجرای قوانین تعریف‌شده براي جلوگیری از حادثه و سلامتی برای فرد و محیط کار.

- بهداشت در کار یعنی رعایت نظافت شخصی و محیط کاری براي سلامت فرد و همکاران و کیفیت بهتر کار.

رعایت ایمنی در کارگاه رنگ

ایمنی در کارگاه رنگ از جمله مواردی است که از اهمیت بسیاری برخوردار است. بر اساس آمار منتشره توسط موسسات آماري اروپا، سالانه بيش از 200هزار نفر بر اثر عدم رعايت از وسايل ايمني از ناحيه پا مورد آسيب واقع مي شوند؛ همچنين آمار ديگري تعداد جراحات ناحيه چشم را در محيط هاي كاري در حدود 900هزار مورد برآورد كرده است. البته قانون، استفاده از لوازم و وسايل ايمني را اكيدا مورد توجه قرار داده و كارفرمايان را ملزم به رعايت آن داشته است، چنانكه ماده 90 و 91 قانون كار كشور صريحا كارفرما را ملزم به تامين وسايل حفاظت فردي كاركنان خود کرده و همچنين مسووليت آموزش استفاده صحيح از اين وسايل را نيز به عهده كارفرمايان قرار داده است. از جمله وسايل حفاظتي مورد نياز در صنايع مختلف مي توان لباس كار، كلاه ايمني، انواع دست‌كش ها، كفش، ماسك، عینک و غيره را نام برد.

بسیاري ازتوليداتي كه در تعميرگاه ها استفاده مي شود ممكن است براي ما خطراتي به همراه داشته باشند و عدم استفادة صحيح از آن‌ها براي شما و محيط زيست مضر خواهد بود. اطلاعاتي كه راجع به خطرات طبيعي اين توليدات و اطمينان از اينكه ايمني و بهداشت آن‌ها تامين مي شود به دو صورت اعلام مي شود:

1- به طور خلاصه روي برچسب ايمني محصولات ديده مي شود.

2- به صورت كاملا دقيق در برگة اطلاعات مواد تشكيل‌دهنده يا ساخته شده ارایه مي شود.

اقدامات پیش‌گیرانه برای سلامت و ایمنی

- طرز رفتار با مواد اشتعال‌پذیر و خطرناک مانند رنگ‌ها و حلال‌ها و...

- نصب سیستم تهویه مناسب برای پراکنده کردن سریع گازها.

- در مواقع عدم استفاده از حلال و رنگ، درِ ظرف را محکم ببندید.

- برای پرهيز از الکتریسیته ساکن، تجهیزات برقي و استوانه های گالنی باید به زمین وصل شوند.

- استعمال سیگار در محل کار اکیدا ممنوع است.

- اگر رنگ‌ها، حلال‌ها یا هاردنرها در تماس با چشم قرار گرفتند، فورا چشم ها را با مقدار زیاد آب شست وشو داده و سپس به پزشک مراجعه کنید.

- مرتب کردن و چک کردن مواد اشتعال‌پذیر.

- راه عبور افراد باید تمیز و بدون مانع باشد.

 - پارچه آغشته به حلال در مخزن آهنی با پوشش آهنی انداخته شود.

 - مواد اولیه برای استفاده مرتبا چک می شوند.

ابزار و لوازم ایمنی و بهداشت

خاموش‌كننده آتش: کارگاه باید مجهز به کپسول‌های آتش‌نشاني باشد تا درصورت آتش‌سوزی بتوان آن‌را مهار کرد.

ماسك: فيلترهاي به كار رفته در ماسك‌ها دو نوع هستند: فيلترهاي گيرنده گاز و بخار و فيلترهاي گيرنده ذرات. فيلترهاي شيميايي را بر اساس استاندارد اتحاديه اروپا به چهار دسته زير تقسيم ميكنند:

1- رنگ قهوه اي مربوط به گازهاي آلي و بخارات حلال‌هاي آلي كه نقطه جوش بالاي 65 درجه دارد.

2- رنگ طوسي براي بخارات مواد معدني، بدون زنجيره كربني

3- رنگ زرد براي تركيبات سولفور قليايي

4- رنگ سبز براي آمونياك

ماسک سنباده‌زنی: این نوع ماسک در قسمت سنباده‌زنی و با هدف جلوگیری از ورود گردوغبار ناشی از سنباده و محیط کار به داخل مجراي تنفسي و مخاط دهان استفاده مي‌شود.

ماسك فيلتردار: این نوع ماسک‌ها براي پاشش و مخلوط‌سازی رنگ و جهت جلوگیری از گرده رنگ واستشمام بوی رنگ ومواد مورد استفاده قرار میگیرد.

ماسک فیلتردار پاشش: این نوع ماسک علاوه بر جلوگیری از گرده وبوی رنگ از پوست ومو

هم محافظت می‌کند که اکسیژن آن ازکپسولی که به آن وصل است تامین می‌شود.

ماسک کلاه‌دار پاشش: اين ماسك با حفاظت كامل از سر و گردن، به بهداشت و ايمني كاربر كمك بيشتري مي‌كند.

دستکش نوع پلاستیکی ضد حلال: جهت جلوگیری ازآسیب رسیدن به پوست دست توسط حلال‌ها و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.

دست‌کش‌های نخی: جهت کار سنباده‌زنی (پوست خشک) مورد استفاده قرار میگیرد.

کفش کار: نوع ایمنی آن جهت محافظت از پا در هنگام ضربه و افتادن احتمالی قطعه ای روی

پنجه پا مورد استفاده قرار میگیرد.   

ملاحظات كفش ايمني مناسب: 1-مقاومت حرارتي داشته باشد، 2-مقاوم در برابر روغن‌ها، اسيدها و قلياها باشد، 3-خطر لغزش و سر خوردن در حداقل ممكن باشد، و 4-كارگراني كه در معرض مخاطرات برق گرفتگي هستند بايد كفش داراي تخت لاستيكي و از به كار بردن فلز در آن ممانعت شود.

گوشی صداگیر: جهت جلوگیری از آلودگی‌های صوتی ناشی از محیط کاربرای محافظت ازآسیب رسیدن به گوش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عینک محافظ: برای محافظت چشم‌ها در برابر گرد و غبار، حلالها، هاردنرها و دیگر مواد خارجیتوسط نقاش مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

توجه داشته باشید كه برای داشتن جسمی سالم براي عدم از کار افتادگی زودهنگام، توصیه های ایمنی و بهداشتی را بدقت رعایت کنید؛ اول ایمنی، بعد کار.